NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
عِيسَى بْنُ
حَمَّادٍ
أَخْبَرَنِي
اللَّيْثُ
عَنْ يَزِيدَ
بْنِ أَبِي حَبِيبٍ
عَنْ أَبِي
الْخَيْرِ
عَنْ
عُقْبَةَ بْنِ
عَامِرٍ عَنْ
رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
أَنَّهُ
قَالَ إِنَّ أَحَقَّ
الشُّرُوطِ
أَنْ تُوفُوا
بِهِ مَا اسْتَحْلَلْتُمْ
بِهِ
الْفُرُوجَ
Ukbe b. Amir (r.a.)'den
rivayet olunduğuna göre, Rasulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurmuştur: "Sizin yerine getireceğiniz şartların en başta geleni
kendisiyle kadınları helâl kıldığınız şey (mehildir.
Diğer tahric: Hadisi
Buhari (2721, 5151), Müslim (1418), Nesai s-kübra (5506), İbn Mace (1954), Tirmizi
(1127), Ahmed, Müsned (17302), Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (4862,4863,4864) ve
İbn Hibban (4092) rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA:
Ulemânın pek çoğu
hadiste geçen "ehakk" kelimesinin "evlâ, başta gelen"
manasına geldiğini
söylemişlerdir. Bazıları da bu kelimeye, en ziyade yerine getirilmesi
gereken bir görev-manası vermişlerdir. Öncelik hakkı olan bu şartın veya
şartların umumi şartlar mı yoksa mubah olan şartlar mı, yahutta nikahla ilgili
olan mehir ve iddet gibi şeyler mi olduğu mevzuunda ulema ihtilaf etmişlerdir.
İmam Nevevi'nin
beyanına göre, imam Şafiî ile ulemanın ekserisine göre buradaki şartlardan
maksadın nikahın gayesine uygun olan iyi geçinmek, kadının nafakasını,
meskenini günün şartlarına uygun olarak temin etmek olduğunu söylemişlerdir.
Şurasınıda unutmamak gerekir ki nikahın gayesine ve gereğine aykırı düşen
nafaka vermemek adalete riayet etmemek gibi şartların ifası gerekmez. Çünkü
Peygamber (s.a.v.) "Allah'ın kitabında bulunmayan her şart batıldır"
buyurmuştur.[es-Suyûtî, el-Câmiu's-Sağîr, II, 98.]
Binaenaleyh ifa
edilmekte öncelik hakkı bulunan şartlar nikahtan önce nikahın gayesine uygun
olan ve evlilik bağını takviye eden şartlardır. İmam Ahmed ile ulemadan bir
cemaat mevzumuzu teşkil eden hadis-i şerifi delil getirerek bu şartların
yerine getirilmesinin farz olduğunu söylemişlerdir.